Pierwsze próby regulacji pracy zdalnej polski ustawodawca podjął w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2021.2095 t.j.). Zmiany organizacyjne, które zaszły na skutek pandemii, zdają się nieodwracalne. Co więcej, akcept dla pracy zdalnej cieszy się tak gromkim zainteresowaniem, że instytucja ta w najbliższych miesiącach doczeka się własnego usytuowania w Kodeksie Pracy. Jednak wielu pracodawców zastanawia się nad różnicą proponowanych regulacji pracy zdalnej od znanej nam już doskonale telepracy. Wychodząc naprzeciw Państwa oczekiwaniom, opracowaliśmy tabelę, która w przystępny sposób wskazuje różnice między przedmiotowymi instytucjami.
TELEPRACA | PRACA ZDALNA | |
DEFINICJA | Praca może być wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną (telepraca). | Praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (praca zdalna). |
UZGODNIENIE WARUNKÓW PRACY | 1) przy zawieraniu umowy o pracę albo 2) w trakcie zatrudnienia (na mocy porozumienia stron, z inicjatywy pracownika lub pracodawcy) – zmiana warunków umowy o pracę wymaga zachowania formy pisemnej | 1) przy zawieraniu umowy o pracę albo 2) w trakcie zatrudnienia (uzgodnienie z inicjatywy pracodawcy albo na wniosek pracownika) – zmiana warunków umowy o pracę nie wymaga formy pisemnej |
POLECENIE PRACODAWCY | Nie może być wykonywana na polecenie pracodawcy. | Może być wykonywana na polecenie pracodawcy: 1) w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub 2) w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej Pracodawca może w każdym czasie cofnąć polecenie wykonywania pracy zdalnej. |
FORMA WNIOSKU | W postaci papierowej lub elektronicznej | W postaci papierowej lub elektronicznej |
UWZGLĘDNIENIE WNIOSKU | 1) pracodawca powinien, w miarę możliwości, uwzględnić wniosek pracownika. 2) Pracodawca uwzględnia wniosek pracownika, o którym mowa w art. 1421 kp § 2 i 3, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. | 1) Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika, o którym mowa w art. 1421 § 1 pkt 2 i 3, pracownicy w ciąży, pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia, a także pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadających orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, o wykonywanie pracy zdalnej, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. Obowiązek uwzględnienia wniosku stosuje się również do pracowników, o których mowa w art. 1421 § 1 pkt 2 i 3, również po ukończeniu przez dziecko 18. roku życia. |
POROZUMIENIE Z ORGANIZACJĄ ZWIĄZKOWĄ | Obejmuje warunki stosowania telepracy przez pracodawcę. Jeżeli nie dojdzie do porozumienia pracodawca określa warunki stosowania telepracy w regulaminie. | Obejmuje zasady wykonywania pracy zdalnej. Jeżeli nie dojdzie do porozumienia pracodawca określa zasady wykonywania pracy zdalnej w regulaminie Jeżeli nie został wydany regulamin pracodawca określa zasady wykonywania pracy zdalnej odpowiednio w poleceniu wykonywania pracy zdalnej, albo w porozumieniu zawartym z pracownikiem. |
WYTYCZNE TREŚCI POROZUMIENIA LUB REGULAMINU | Kodeks pracy nie wskazuje regulacji, które powinny zostać określone w porozumieniu z organizacją związkową lub w regulaminie. | Kodeks pracy wskazuje minimum regulacji, które powinny zostać określone w porozumieniu z organizacją związkową lub w regulaminie. Powyższy katalog ma również zastosowanie do wprowadzenia pracy zdalnej na mocy porozumienia zawartego z pracownikiem. |
ZAPRZESTANIE WYKONYWANIA PRACY | Każda ze stron umowy o pracę może wystąpić z wiążącym wnioskiem. | Co do zasady każda ze stron umowy o pracę może wystąpić z wiążącym wnioskiem. Pracodawca nie może wystąpić z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy przez pracownika, o którym mowa w art. 6719 § 6 i 7, chyba że dalsze wykonywanie pracy zdalnej nie jest możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. |
OBOWIĄZKI PRACODAWCY | Rozszerzenie katalogu obowiązków pracodawcy o pokrycie niezbędnych kosztów związanych z instalacją, serwisem, eksploatacją, konserwacją narzędzi pracy, a także pokrycie kosztów energii elektrycznej i usług telekomunikacyjnych i innych bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej. | |
POKRYCIE KOSZTÓW | Obowiązek pracodawcy do pokrycia kosztów związanych z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją sprzętu. W wypadku ubezpieczenia i wyposażenia w sprzęt we własnym zakresie przez pracownika- pracownikowi przysługuje ekwiwalent w wysokości określonej w regulaminie, porozumieniu lub umowie. | Pokrycie kosztów wynikających z obowiązków pracodawcy może zostać zastąpione obowiązkiem wypłaty ryczałtu. W wypadku ubezpieczenia i wyposażenia w sprzęt we własnym zakresie przez pracownika- pracownikowi przysługuje ekwiwalent w wysokości ustalonej z pracodawcą. |
OCHRONA DANYCH | Określenie zasad ochrony danych. Potwierdzenie przez pracownika na piśmie zapoznania się z zasadami ochrony danych. | Określenie procedur ochrony danych. Potwierdzenie przez pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej zapoznanie się z procedurami. |
KONTROLA | Pracodawca ma prawo przeprowadzić kontrolę za uprzednią zgodą pracownika wyrażoną na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. | Pracodawca ma prawo przeprowadzać kontrolę na zasadach określonych w porozumieniu, regulaminie lub poleceniu. Kontrolę przeprowadza się w porozumieniu z pracownikiem. |
SZKOLENIE | Brak zastosowania przepisu o zwolnieniu pracownika ze szkolenia okresowego, o którym mowa w art. 2373 § 22kp. | |
KATALOG RODZAJU PRAC | Wprowadzenie katalogu rodzaju prac na zasadzie wyłączenia. Wskazanie prac, co do których przepisy o pracy zdalnej nie znajdą zastosowania (art. 6731 § 4). | |
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO | Standardowa ocena ryzyka zawodowego w oparciu o art. 226 kp. | Wprowadzenie do oceny ryzyka zawodowego uwzględnienia wpływu pracy na wzrok, układ mięśniowo-szkieletowy, uwarunkowania psychospołeczne. |
OKAZJONALNY CHARAKTER PRACY | Brak. | Praca zdalna może być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. |
Link do projektu: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12354104/katalog/12835646#12835646
Słowem podsumowania, zaproponowane regulacje pracy zdalnej wprowadzają znaczące różnice zarówno na poziomie organizacyjnym jak i funkcjonalnym. W konsekwencji jest to nieodzownie związane z nowymi obowiązkami pracodawcy, który będzie chciał, po wejściu zaproponowanych regulacji w życie, wprowadzić bądź utrzymać w swojej organizacji dotychczas funkcjonującą pracę zdalną. Aby pozostać na bieżąco z tematem polecamy śledzić naszą stronę internetową, gdzie systematycznie informujemy o wszelkich zmianach i nowych wymogach prawnych dla przedsiębiorców.