Inteligentne Kontrakty (ang. „smart contracts”) to, w dużym skrócie, programy komputerowe oparte na technologii Blockchain, umożliwiające dokonywanie elektronicznych transakcji między zainteresowanymi podmiotami. Wyjątkowość Inteligentnych Kontraktów polega na tym, że ich wykonanie odbywa się w sposób zautomatyzowany, bez udziału podmiotu pośredniego np. banku, prawnika, notariusza. Po stworzeniu takiego kontraktu otrzymujemy jego elektroniczny kod, który zostaje wysłany do całej sieci niezależnych podmiotów weryfikujących prawdziwość kodów za pomocą mocy swoich komputerów (potocznie zwanych „koparkami”). Oznacza to, że nie ma jednego podmiotu mającego kontrolę nad wykonaniem umowy jak, powiedzmy, w przypadku akredytywy bankowej, gdyż Inteligentny Kontrakt jest de facto niezależnym kodem rozproszonym pomiędzy tysiące maszyn. Takie rozwiązanie nie tylko znacznie zmniejsza koszty wykonania umowy (nie trzeba opłacać podmiotu pośredniego), ale ponadto gwarantuje niezmienność umowy po jej stworzeniu. Tym samym niweczy ono zagrożenie potencjalnych ataków hackerskich, gdyż kod zmieniony w wyniku ataku hackerskiego będzie odrzucony po jego zestawieniu z kodami analizowanymi przez resztę komputerów.
Z uwagi na fakt, iż Inteligentne Kontrakty są wykonywane w sposób automatyczny, tj. po spełnieniu określonego z góry warunku, ważnym jest, by warunek mógł zostać spełniony w sposób niezależny od woli stron. W tym celu, strony bardzo często odwołują się do niezależnych indeksów. W ten sposób, umowa zostanie automatycznie wykonana, gdy, przykładowo, kurs dolara w stosunku do złotego osiągnie poziom 4.00.
Inteligentne Kontrakty mogą mieć różnorakie zastosowanie w praktyce. Obszar, na którym obecnie cieszą się one największym zainteresowaniem to rynek ubezpieczeniowy. Dla przykładu, ubezpieczyciel AXA S.A. przez pewien czas oferował ubezpieczenie funkcjonujące w formie inteligentnego kontraktu za opóźnione loty. Dzięki takiemu rozwiązaniu ubezpieczony nie musiał ubiegać się o wypłacenie odszkodowania, co często mogło zajmować do kilku miesięcy, gdyż algorytm stojący za inteligentnym kontraktem automatycznie wypłacał odszkodowanie w wypadku, gdy dany lot był opóźniony o co najmniej 2 godziny.
Ubezpieczyciele Swiss Re[1] oraz AXA[2] oferują także wiele innych ubezpieczeń opartych na Inteligentnych Kontaktach, których wykonanie uzależnione jest on zaistnienia katastrof naturalnych lub innych nietypowych zjawisk pogodowych. Największą korzyścią wynikającą z takiego rozwiązania jest fakt, iż wypłaty są wykonywane bez potrzeby składania wniosków przez ubezpieczonego czy wykazywania wysokości szkody (wypłacana jest bowiem z góry określona kwota, po zaistnieniu konkretnego zjawiska meteorologicznego). Ubezpieczenie przyjmuje więc prostą formę implikacji „jeśli A, to B”. Według informacji podanych na stronie internetowej AXA, taka forma ubezpieczenia może okazać się atrakcyjnym rozwiązaniem m.in. dla następujących sektorów rynkowych:
- Rolnictwo – narażone na niską wydajność lub niską jakość produkcji roślinnej z powodu suszy lub nadmiernych opadów,
- Budownictwo – narażone na opóźnienia w pracach z powodu niskich temperatur,
- Gastronomia – narażona na niska sprzedaż niektórych produktów sezonowych, np. lodów,
- Turystyka – niektóre rejony są narażone na katastrofy naturalne, np. huragany.
Niezmienność Inteligentnych Kontraktów była również inspiracją dla postulatu zastąpienia za ich pomocą aktów notarialnych. Osoby opowiadające się za tym pomysłem argumentują, że kod danej umowy pełni właściwie większość funkcji, które pełni umowa w formie aktu notarialnego – zawiera on datę sporządzenia umowy, jej treść/warunki, oraz dane podmiotów, między którymi doszło do jej sporządzenia.
Choć Inteligentne Kontrakty nadal są w początkowych stadiach swojego rozwoju i na obecnym etapie są w stanie obsługiwać jedynie proste transakcje, to już pojawiają się podmioty wykorzystujące tą nową technologię przy świadczeniu swoich usług. Dalszy rozwój Inteligentnych Kontraktów niewątpliwie zachęci do ich powszechniejszej implementacji.
[1] https://corporatesolutions.swissre.com/innovative-risk-solutions/parametric-solutions.html
[2] https://www.axa-corporatesolutions.com/en/page/insure-parametric
